صفر تا صد لوله کشی ساختمان

صفر تا صد لوله کشی ساختمان

در این نوشته راجع به صفر تا صد لوله کشی ساختمان آگاهی خود را افزایش میدهیم. برای راحتی کار ابتدا بایستی به آشنایی با  انواع  لوله کشی ساختمان بپردازیم.

 در تمام ساختمان های مسکونی حداقل یک لوله کشی آب و یک لوله کشی فاضلاب وجود دارد. در بسیاری از ساختمان های مسکونی نیز لوله کشی شوفاژ شامل لوله کشی پکیج یا موتورخانه بسته به نوع سیستم گرمایشی ساختمان وجود داشته و در صورت استفاده از سیستم آبگرمکن و بخاری لوله کشی شوفاژ وجود ندارد. لوله کشی گاز هم در مناطق که دارای لوله کشی گاز شهری شده وجود داشته و در صورت عدم وجود آن بایستی به صورت لوله کشی گاز روکار توکار اجرا شود. 

لوله کشی سیستم های سرمایشی مانند لوله کشی کولر گازی یا داکت اسپلیت نیز از جمله انواع لوله کشی است که ممکن است در برخی ساختمان ها وجود داشته باشند.

با این تعاریف اصلی ترین قسمت تاسیسات لوله کشی ساختمان مربوط به لوله کشی آب و فاضلاب و تا حدودی شوفاژ هستند.لوله کشی آب سرد و گرم  و شوفاژ به صورت زوج و در برخی مواقع به صورت تکی اجرا میشود. این سه مدل لوله کشی به دلیل گستردگی استفاده از آن در قالب ساختمان های شهری وجود داشته و در برخی ساختمان ها ممکن است لوله کشی شوفاژ وجود نداشته باشد. در ادامه نوشته صفر تا صد لوله کشی ساختمان به لوله کشی فاضلاب میپردازیم.

صفر تا صد لوله کشی فاضلاب ساختمان

هدف از لوله کشی فاضلاب جمع آوری و دفع پساب های کثیف و هدایت آنهابه سمت چاه فاضلاب یا فاضلاب شهری اگو است.

لوله کشی فاضلاب را شاید بتوان مهم ترین قسمت از لوله کشی ساختمان به لحاظ فنی و اجرایی دانست. تقریبا میتوان گفت که هر جایی که یک شیر آب وجود دارد, لوله کشی فاضلاب نیز در نزدیکی آن وجود دارد, به اضافه اینکه برای جمع آوری آب های سطحی پشت بام و سطوح در معرض برف و باران نیز بایستی یک لوله کشی فاضلاب در نظر گرفت. اصول لوله کشی فاضلاب ساختمان در مرحله اجرا و عملیات لوله کشی ساختمان بسیار مهم بوده و از موارد مهم در صفر تا صد لوله کشی ساختمان را این قسمت از لوله کشی بایستی در نظرگرفت. موارد مهم لوله کشی فاضلاب ساختمان به شرح زیر هستند.

1- طراحی لوله کشی فاضلاب 

طراحی لوله کشی فاضلاب مهم ترین بخش از لوله کشی ساختمان میباشد. میتوان گفت که هم نقشه و طراحی داخلی ساختمان و هم محدودیت های لوله کشی فاضلاب بر یکدیگر موثر هستند. 

انتخاب محل و تعداد لوله های اصلی عمودی یا رایزر فاضلاب ساختمان , لوله کشی ونت و هواکش , لوله کشی آب باران از جمله مواردی هستند که از لحاظ سایز و مسیر لوله های اصلی بایستی در طراحی لوله کشی فاضلاب مشخص شوند. این کار بر مبنای علمی و تجربی بوده و بسیار مهم است.

2- شیب بندی لوله کشی فاضلاب

بعد از طراحی از لحاظ اجرایی مهم ترین اصل لوله کشی فاضلاب شیب بندی میباشد. شیب بندی برای لوله های افقی اصلی و فرعی است. از آنجا که دفع فاضلاب و حرکت آن فقط وابسته به نیروی جاذبه بوده و هیچ محرک دیگر ندارد , شیب بندی نقش بسیار مهمی در لوله کشی فاضلاب دارد. از آنجا که فاضلاب ساختمانی مخلوطی از آب و جامدات ریز و درشت کثیف است , درصد شیب بندی بایستی طوری انجام شود که در هنگام حرکت فاضلاب , جامدات در کف لوله باقی نمانند, چرا که در این صورت به مرور زمان این مواد جامد انباشته شده و سطح مقطع لوله دچار گرفتگی میشود و این گرفتگی موجب پس زدن به داخل ساختمان و خروج کند فاضلاب میگردد. در فاضلاب کشی اصولی گرفتگی لوله بایستی به حداقل برسد.

شیب کم یا زیاد موجب جمع شدن رسوب شده و بهترین میزان شیب در لوله کشی فاضلاب بین 1 تا 4 درصد است. بهترین عدد هم شیب بندی 2 درصدی لوله فاضلاب است. یعنی در هر یک متر 2 سانتیمتر اختلاف بین مبدا و مقصد لوله های افقی در نظر گرفته میشود.

3- انتخاب محل رایزر

انتخاب محل رایزر اصلی با توجه به نقشه سازه و طراحی داخلی ساختمان نزدیک ترین محل به نقاط دارای فاضلاب در نظر گرفته میشود. یعنی اگر قرار است که فاضلاب ساختمان دارای یک لوله فاضلاب عمودی اصلی باشد , بایستی رایزر را نزدیک به محل قرار گیری توالت و حمام جانمایی کرد. اگر تعداد رایزرهای فاضلاب بیشتر بود , میتوان برای هر قسمت از حمام , توالت ایرانی یا فرنگی یا آشپزخانه یک رایزر جداگانه در نظر گرفت و در نهایت در سقف پارکینگ یا طبقات پایین این رایزرهای را با هم یکی کرد.

4- انتخاب مسیر مناسب

در لوله کشی فاضلاب و حتی لوله کشی آب بهترین مسیر نزدیک ترین مسیر در نظر گرفته میشود, مگر اینکه محدودیت های فنی و سازه ای مانع از این کار شود.

5- انتخاب صحیح اتصالات

استفاده درست از اتصالات یکی از مباحث مهم در لوله کشی فاضلاب است. معمولا در لوله کشی فاضلاب به کار گیری زانو و سه راهی 45 درجه نسبت به 90 درجه و به حداقل رساندن تعداد اتصالات بسیار مهم است.

6- انتخاب سایز لوله کشی

متناسب بودن نوع فاضلاب با قطر لوله های فاضلاب بسیار مهم است. برای فاضلاب های سنگین مانند توالت از لوله سایز 100 میلی متری و برای رایزرهای اصلی حداقل 100 تا 160 و برای فاضلاب کفشوی و خروجی آشپزخانه سایز 63  و 75 درنظر گرفته میشود.

7- انتخاب نوع و برند لوله و اتصالات 

کیفیت و طول عمر لوله کشی فاضلاب میتواند مدیون لوله و اتصالات مرغوب باشد. لوله اتصالات پلیکا یا پی وی سی , پوش فیت , پلی اتیلن از جمله متریالی هستند که در حال حاضر در بازار ایران استفاده میشوند.

در کل رعایت تمامی موارد فوق میتواند موجب اجرای یک لوله کشی فاضلاب با کیفیت باشد تا دردسر و خرابی های لوله کشی ساختمان را در این بخش به حداقل برساند.  کاهش میزان خرابی و نقص در سیستم لوله کشی فاضلاب و افزایش طول عمر مفید ساختمان از مزایای یک ساختمان دارای لوله کشی فاضلاب استاندارد است . نشر بوی نامطبوع , نشتی لوله فاضلاب , گرفتگی های مکرر از نتایج اجرای لوله کشی فاضلاب غیر استاندارد هستند.

 در ادامه صفر تا صد لوله کشی ساختمان به لوله کشی آب که دو قلوی جدانشدنی لوله فاضلاب است, میپردازیم.

استاندارد لوله کشی آب ساختمان

آب مایع حیات است و استفاده از آب به غیر از مصرف شرب , در زندگی روزمره در شستشو, پخت و پز منزل و استحمام یکی از ملزومات زندگی امروزی است. لوله کشی آب یک ساختمان شهری از کنتور آب آغاز شده و با توجه به شرایط ساختمان مستقیما یا توسط پمپ و نصب مخزن به سمت نقاط مختلف کشیده میشود. رسیدن آب سرد و گرم با فشار مناسب و به صورت کاملا بهداشتی به مقاصد مصرف کننده هدف از لوله کشی آب ساختمان بوده و در این راه بایستی کلیه مسایل فنی و تکنیکی رعایت شود. محاسبه سایز لوله آب ساختمان به توجه به شرایط و وضعیت محیطی کاری تخصصی و تجربی است.

استاندارد لوله کشی آب ساختمان یک لوله کشی تحت فشار بوده و از مبدا پمپاژ میشود. به دلیل افزایش ارتفاع و تعداد طبقات ممکن است فشار آب شهری پاسخگوی نیاز برخی از ساختمان ها نبوده و به همین دلیل در بعضی از ساختمان ها بعد از کنتور آب شهری در ابتدای مسیر لوله کشی آب ساختمان یک پمپ آب نصب میگردد.نصب پمپ میتواند همراه با نصب مخزن ذخیره آب باشد یا بدون منبع, اما به صورت استاندارد نصب منبع به همراه پمپ بهتر است. درپاراگراف بعدی راجع به صفر تا صد لوله کشی ساختمان در قسمت آب خواهیم گفت.

مانند فاضلاب کشی در صفر تا صد لوله کشی ساختمان , طراحی لوله کشی آب ساختمان بسیار مهم است.

محاسبه لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان

طول لوله کشی , تعداد انشعابات , تعداد مصرف کننده ها , ارتفاع و تعداد طبقات از جمله مواردی هستند که در طراحی و اجرای لوله کشی آب ساختمان موثر هستند.

از آنجا که فشار آب لوله کشی ساختمان مهمترین هدف لوله کشی آب ساختمان است, بایستی با توجه به طول لوله کشی و فاکتورهای دیگر سایز مناسب لوله کشی انتخاب شده تا فشار آب کافی به اهداف یعنی شیرآلات مصرف کننده برسد. 

برای توزیع آب بین طبقات بسته به کنتور اشتراکی یا مجزا یک لوله اصلی از مبدا پمپ یا موتورخانه به صورت عمودی کشیده شده و از آنجا در هر طبقه با انشعاب گیری کار لوله کشی آب را به داخل واحدها ادامه میدهند. سایز رایزر اصلی لوله کشی آب بایستی به تناسب تعداد واحدها و زیربنای واحدها باشد. 

در ساختمان هایی که دارای موتورخانه هستند, لوله کشی آب سرد و گرم از مبدا موتورخانه و پمپ آغاز شده و بستگی به سلیقه مجری و انتخاب کارفرما میتواند یک کلکتور در موتورخانه برای لوله کشی آب گرم و سرد نصب شود. البته این روش به دلیل پرهزینه بودن خیلی رایج نبوده و معمولا یک لوله اصلی با سایز 1 تا 2 اینچ در کنار دیوار یا ستون به سمت واحدها رفته و در آنجا با نصب یک شیر فلکه ورودی , آب را به هر واحد انشعاب میدهند. 

سایز لوله های داخلی نیز معمولا بسته به مساحت واحد و تعداد شیرآلات بین 20 تا 25 و بعضا در برخی آپارتمان ها قطر 32 است.

البته در لوله کشی پنج لایه نسبت لوله کشی تک لایه به دلیل بازدهی بیشتر این لوله ها , قطر 16 نیز قابل استفاده است.

در ادامه جدول سایز لوله آب را به صورت تقریبی مشاهده میکنید.

  تعداد شیرآلات مصرف کننده                                       لوله تک لایه پلاستیکی      لوله پنج لایه 

1 عدد شیر مصرف کننده	20	16
2 عدد شیر مصرف کننده	20	16
3 عدد شیر مصرف کننده	20 یا 25	16 یا 20
4 عدد شیر مصرف کننده	25	20
5 عدد شیر مصرف کننده	25 یا 32	20 یا 25
6 عدد شیر مصرف کننده	32	25

قطر لوله آب خانگی

طریقه و نحوه اجرای لوله کشی آب ساختمان بستگی زیادی به قطر لوله کشی دارد.قطر لوله آب خانگی به صورت معمولا در حداقل سایز یعنی 1/2 است. این قطر در انشعابات فرعی این مقدار بوده و هر چقدر که تعداد شیرآلات اضافه شود به سایز بندی آن افزوده میشود. 3/4 ,1 , 11/4 , 11/2 و 2 اینچ سایز لوله کشی آب ساختمان در بخش لوله های اصلی و انشعابات هستند.

انواع لوله کشی آب ساختمان

لوله کشی کلکتوری و انشعابی از انواع مدل های لوله کشی آب ساختمان هستند. معمولا در ساختمان های مدرن از لوله کشی کلکتوری استفاده میکنند. به ندرت در برخی از ساختمان ها از لوله کشی زیرسقفی نیز استفاده میشود. در لوله کشی انشعابی یک لوله اصلی  حرکت کرده و با نزدیک شدن به شیرآلات هر بخش مصرف کننده یک انشعاب از لوله اصلی جدا میشود. اما در لوله کشی آب کلکتوری ,  انشعاب اصلی به کلکتور نصب شده و از هر انشعاب کلکتور به مقاصد مختلف لوله کشی انجام میشود.

روش های لوله کشی آب ساختمان با توجه به بودجه و شرایط عمومی ساختمان طراحی و اجرا میشوند.

به طور کلی در صفر تا صد لوله کشی ساختمان برای نقاط زیر که مصرف کننده های اصلی هستند , انشعاب لوله کشی آب در نظر گرفته شود.

شیر برداشت آب یا شیر حیاطی

• شیر ماشین لباسشویی و ظرفشویی
• شیر سینک ظرفشویی
• شیر دوش حمام
• شیر توالت فرنگی و سرویس بهداشتی ایرانی
• شیر پکیج شوفاژ یا آبگرمکن
• شیر یخچال
• شیر روشویی
• شیر فلاش تانک
• شیر پاسیو , بالکن و تراس
• شیر کولر های پشت بام
• لوله کشی تاسیسات موتورخانه و پمپ آب

البته ممکن است تجهیزات دیگر هم باشند که نیاز به لوله کشی آب داشته باشند. اما به صورت عمومی در صفر تا صد لوله کشی ساختمان موارد زیر در نظر گرفته میشود.

جنس لوله کشی آب ساختمان

در صفر تا صد لوله کشی ساختمان قصد تبلیغ برند نداریم اما لوله آذین با گسترش نمایندگی لوله آذین در کل ایران بهترین و پرمصرف ترین لوله تک لایه و نیوپایپ پر مصرف ترین لوله پنج لایه ایران هستند.

لوله کشی شوفاژ و رادیاتور

لوله کشی شوفاژ و رادیاتور بسته به مبدا یعنی پکیج و موتورخانه انجام میشود. البته روکاربودن و توکار بودن کار نیز بسیار مهم است. محدودیت هایی که در لوله کشی روکار رادیاتور شوفاژ وجود دارد, باعث میشود که کار فنی به مشکل بخورد.